Rekompensata z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest jednym ze sposobów na zwiększenie otrzymywanego świadczenia emerytalnego. Jednak wyjaśnienie, komu przysługuje emerytura z rekompensatą, może wydawać się dość skomplikowane, a często zmieniające się przepisy generują wiele pytań i wątpliwości wśród seniorów. Odpowiadamy więc na najważniejsze z nich: czym jest emerytura z rekompensatą i kto może się o nią starać?
Emerytura z rekompensatą – co to jest?
Rekompensata emerytalna uregulowana jest ustawą z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. W myśl przepisów prawo do rekompensaty przysługuje osobom urodzonym po 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku wykonywały przez minimum 15 lat pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. W praktyce jest to rekompensata za utracone prawo do wcześniejszej emerytury.
Dodatek emerytalny za pracę w szczególnych warunkach przysługuje osobom, które wykonywały wspomnianą pracę w sposób stały i w pełnym wymiarze czasowym. Warto jednak podkreślić, że nie są tu uwzględnianie okresy przebywania na zwolnieniu chorobowym lub urlopie macierzyńskim, kiedy pracownik pobierał wynagrodzenie lub świadczenie z tego tytułu. Z rekompensaty wyłączony jest także okres urlopów dla poratowania zdrowia, odbywania służby wojskowej, urlopu wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego.
Przeczytaj także: Brak emerytury na starość – kto nie dostanie świadczenia?
Rekompensata dla emerytów – kto może się o nią ubiegać?
By starać się o dodatkowe świadczenie, senior musi spełniać określone warunki. Komu należy się rekompensata do emerytury? Są to przede wszystkim:
- pracownicy, którzy przed 1 stycznia 2009 roku pracowali przez minimum 15 lat w warunkach szczególnych. Do tej grupy zaliczają się osoby pracujące między innymi w branżach górniczej, hutniczej, chemicznej czy energetycznej;
- pracownicy, którzy przez minimum 15 lat wykonywali pracę o szczególnych charakterze. Mowa tu o pracownikach organów kontroli państwowej, administracji celnej, żołnierzach zawodowych, pracownikach ochrony przeciwpożarowej, funkcjonariuszach policji, nauczycielach, wychowawcach, dziennikarzach oraz osobach wykonujących działalność artystyczną.
Jednak istotna jest nie tylko odpowiedź na pytanie, komu przysługuje emerytura z rekompensatą, ale też, jakie są warunki jej przyznawania. Poza określonym wymiarem pracy, osoby ubiegające się o rekompensatę nie mogą mieć ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury. Z wnioskiem o świadczenie należy wystąpić po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego oraz przedłożyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające charakter wykonywanej pracy.
Nie każdy emeryt zdaje sobie sprawę, że istnieją również inne sposoby na podwyższenie uzyskiwanych świadczeń. Renta dożywotnia to dobrowolne rozwiązanie, które zapewnia comiesięczny dochód w ustalonej wysokości w zamian za przeniesienie własności swojej nieruchomości na przykład na fundusz hipoteczny. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Czym jest renta dożywotnia za mieszkanie? Jest to podobne świadczenie do odwróconej hipoteki – które jednak ma więcej zalet, a najważniejszą z nich jest otrzymywanie środków finansowych do końca życia.
Ile wynosi rekompensata do emerytury?
Wiadomo już, dla kogo przeznaczona jest rekompensata do emerytury – można zatem przejść do wysokości przyznawanych świadczeń dodatkowych. Te uzależnione są od:
- stażu pracy,
- wieku osiągniętego na dzień 31 grudnia 2008 roku,
- określonego obniżonego wieku emerytalnego,
- stażu ubezpieczeniowego – czyli okresów składkowych i nieskładkowych.
Wysokość rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach oblicza się na podstawie wzoru:
R = 64,32 x K x X
R – wysokość rekompensaty
K – kwota emerytury „hipotetycznej”
X – współczynnik określający, jaką część wymogów do wcześniejszej emerytury spełniała osoba ubiegająca się o rekompensatę do 31 grudnia 2008 roku
Jak widać, emerytura z rekompensatą dla nauczycieli, górników lub innych wymienionych w przepisach zawodów nie jest prosta do samodzielnego obliczenia. Dokładne wyliczenia powinny jednak zostać wykonane przez urzędników, co należy do ich obowiązków.
Wniosek o emeryturę z rekompensatą – gdzie i kiedy złożyć dokumenty?
Chcąc ubiegać się o dodatkowe świadczenie, należy udać się do ZUS-u i złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą. Dokumenty można złożyć:
- osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnym oddziale ZUS,
- pocztą polską lub poprzez polski urząd konsularny,
- elektronicznie przez PUE (Platforma Usług Elektronicznych ZUS).
Starając się o zwiększenie wysokości emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy też zwracać uwagę na terminy. Wniosek o rekompensatę powinien być złożony razem z wnioskiem o przyznanie emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Dokumenty można przekazać nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem tego warunku. Jeśli wniosek zostanie złożony wcześniej, organ rentowy ma prawo wydać decyzję odmowną ze wskazaniem warunków, które nie zostały spełnione.
