Seniorzy na Zachodzie Europy powszechnie wykorzystują fakt posiadania mieszkania do zwiększenia swoich miesięcznych dochodów – korzystają z odwróconej hipoteki. W Polsce świadomość istnienia tego produktu finansowego nie jest jeszcze powszechna. W odróżnieniu od kredytu czy pożyczki odwrócona hipoteka zapewnia systematyczny (comiesięczny) dostęp do dodatkowych środków, które senior może spożytkować na swoje potrzeby. W Polsce odwrócona hipoteka funkcjonuje w dwóch modelach – warto wiedzieć, czym się one różnią.

Definicja odwróconej hipoteki

Czym jest odwrócona hipoteka? Odwrócona hipoteka to usługa finansowa skierowana do seniorów będących właścicielami nieruchomości. Na świecie produkt ten oferowany jest przez banki i inne instytucje finansowe. Definicja odwróconej hipoteki polega na tym, że senior wykorzystuje potencjał majątkowy swojego mieszkania lub domu, uzyskując w ten sposób co miesiąc ustaloną z instytucją finansową kwotę. Jest to dodatkowe, obok emerytury lub renty, świadczenie.

Odwrócona hipoteka to alternatywa dla sprzedaży mieszkania w warunkach rynkowych. Szczególnie zyskują na niej seniorzy związani emocjonalnie ze swoim miejscem zamieszkania – mimo zawarcia umowy z podmiotem, który wypłaca im umówione świadczenie, w dalszym ciągu mogą oni mieszkać w swoim mieszkaniu czy domu. Gwarantuje im to specjalny wpis umieszczony w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.

Jak działa odwrócona hipoteka w Polsce?

Od ponad dziesięciu lat odwrócona hipoteka jest dostępna dla seniorów z Polski. Właściciele nieruchomości, którzy ukończyli 65 lat i są zainteresowani skorzystaniem z tego produktu, powinni wiedzieć, że jest on dostępny w dwóch modelach.

  • Model kredytowy odwróconej hipoteki

W tym modelu odwrócona hipoteka funkcjonuje też pod inną nazwą – odwrócony kredyt hipoteczny. W Polsce obecnie żaden bank nie oferuje tego produktu. W założeniu bank dokonuje zabezpieczenia swoich interesów poprzez wpis na hipotece, a w umowie zobowiązuje się wypłacać przez kolejnych kilka lat (np. 5, 7 lub 10) świadczenie w ustalonej kwocie. Po śmierci seniora nieruchomość jest sprzedawana, aby zaspokoić roszczenie banku (ewentualna nadwyżka ze sprzedaży jest zwracana rodzinie zmarłego). W alternatywnym scenariuszu spadkobiercy seniora spłacają zobowiązanie i przejmują nieruchomość.

Odwrócona hipoteka w modelu kredytowym zapewnia seniorowi dożywotnie korzystanie z mieszkania. Senior może też w każdym momencie rozwiązać umowę i spłacić bank – wówczas otrzyma zgodę na wykreślenie wpisu hipotecznego.

  • Model sprzedażowy odwróconej hipoteki

Drugim modelem, w którym dostępna jest odwrócona hipoteka, jest model sprzedażowy, czyli renta dożywotnia (renta hipoteczna). Z definicji renta dożywotnia to zawarcie umowy między funduszem hipotecznym a seniorem, która polega na przeniesieniu własności nieruchomości na fundusz. W zamian jest on zobowiązany dożywotnio wypłacać swojemu klientowi świadczenie w umówionej kwocie. Analogicznie jak w przypadku odwróconego kredytu hipotecznego, senior może zamieszkiwać w swoim mieszkaniu aż do śmierci.

W Polsce odwrócona hipoteka aktualnie dostępna jest wyłącznie w modelu sprzedażowym (renta dożywotnia). Produkt ten oferują pozabankowe instytucje finansowe – fundusze hipoteczne. Najczęściej swoją ofertę kierują one do seniorów w wieku powyżej 65 lat.

Co łączy odwróconą hipotekę i rentę dożywotnią?

Zarówno renta dożywotnia, jak i odwrócona hipoteka mają cechy wspólne – każdy z tych produktów zapewnia seniorowi dodatkowe środki, które może on spożytkować zgodnie z własnymi potrzebami. Każdy z nich jest bezpieczny. Umowa renty dożywotniej podpisywana jest w formie aktu notarialnego. Podpisanie umowy w obecności notariusza stanowi gwarancję, że interesy seniora będą odpowiednio chronione.

Podobieństwo między rentą dożywotnią i odwróconą hipoteką widoczne jest również w możliwości dalszego użytkowania mieszkania przez seniora. Nie musi się on wyprowadzać z dobrze znanego środowiska, aby otrzymywać dodatkowe środki. To bez wątpienia korzystnie wpływa na jego poczucie bezpieczeństwa.

Główną różnicą jest fakt, że renta dożywotnia zapewnia wypłaty do końca życia, natomiast w przypadku odwróconego kredytu hipotecznego wypłaty są realizowane jedynie przez ściśle określony czas.