Odwrócona hipoteka to usługa finansowa, która umożliwia zamianę nieruchomości mieszkaniowej w środki finansowe możliwe do wykorzystania, jako dodatek do prywatnych świadczeń emerytalnych, czy rentowych. W tym przypadku instytucje finansowe kierują usługę w pierwszej kolejności do osób starszych, będących właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości mieszkalnych. Odwrócona hipoteka jest sposobem na uzyskanie stałego, comiesięcznego świadczenia pieniężnego, przez z góry określony czas lub dożywotnio — w zależności od rozwiązania, z jakiego skorzystamy.

Jak działa odwrócona hipoteka?

Odwrócona hipoteka to usługa pozwalająca na uzyskanie dodatkowego dochodu (z uwolnionego majątku — nieruchomości) przy zachowaniu prawa do korzystania z zamieszkiwanego domu lub mieszkania. Oferta ta skierowana jest do osób starszych, najczęściej po 65. roku życia — właścicieli domów lub mieszkań.

Zarówno w Polsce, jak i na świecie funkcjonują dwa modele odwróconej hipoteki:

  • model kredytowy — to odwrócony kredyt hipoteczny, czyli rodzaj pożyczki, kredytu zabezpieczonego hipoteką — nieruchomością. Co miesiąc wypłacane są transze środków pieniężnych, które stanowią dodatek do uzyskiwanej przez seniora emerytury, czy renty (rzadziej jest to wypłata większej jednorazowej sumy). Odwrócony kredyt hipoteczny udzielany jest z reguły na określony czas, np. 5, czy 10 lat. Co istotne, osoba korzystająca z odwróconej hipoteki, zachowuje prawo do korzystania z zamieszkiwanego domu lub mieszkania. Sama spłata kredytu następuje ostatecznie ze środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży nieruchomości.
  • model sprzedażowy — renta dożywotnia (renta hipoteczna, dożywotnie świadczenie pieniężne), czyli przeniesienie prawa własności do nieruchomości na rzecz instytucji udzielającej renty (fundusz hipoteczny staje się właścicielem domu lub mieszkania), przy jednoczesnym zachowaniu prawa do korzystania i zamieszkiwania nieruchomości przez seniora do końca życia. W tym przypadku środki wynikające z wartości nieruchomości stanowią dodatkowe źródło dochodu na emeryturze (dożywotnio, a nie przez określony czas).

Czy warto mieć hipotekę odwróconą

Odwrócona hipoteka to szansa na poprawę jakości życia. Comiesięczna kwota pieniężna będzie stanowić dodatek do renty lub emerytury seniora. Wartość odwróconego kredytu hipotecznego lub renty dożywotniej zależy od wartości nieruchomości. To bank lub fundusz hipoteczny dokona wyceny i na jej podstawie ustali wysokość udzielanego kredytu-renty.

Rata kredytu lub renty będzie stanowić dodatek do emerytury. W przypadku odwróconego kredytu zasilenie pieniężne wypłacane będzie jedynie przez określony czas. W przypadku renty — dożywotnio. Ponadto, warto pamiętać, że:

  • spłata odwróconego kredytu hipotecznego nastąpi ze środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości po śmierci osoby korzystającej z odwróconej hipoteki (chyba że kredytobiorca sam spłaci kwotę kredytu wcześniej lub zrobią to spadkobiercy),
  • na osobie korzystającej z odwróconego kredytu hipotecznego ciążyć będą konkretne obowiązki związane z nieruchomością, w tym m.in. zawarcie polisy ubezpieczeniowej dla domu lub mieszkania, realizacja bieżących remontów i napraw, czy terminowe uiszczanie opłat i podatków związanych z użytkowaniem nieruchomości
  • w przypadku renty dożywotniej wszelkie zobowiązania związane z nieruchomością przechodzą na fundusz hipoteczny udzielający renty.

Czy odwrócony kredyt hipoteczny można wziąć pod zastaw działki budowlanej?

Możliwość uzyskania odwróconego kredytu hipotecznego mają osoby fizyczne:

  • będące właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości,
  • mające spółdzielcze własnościowe mieszkanie / dom lub też udział w prawie do takiego mieszkania / domu,
  • posiadające działkę w użytkowaniu wieczystym lub współużytkowaniu wieczystym.

Standardowo odwrócona hipoteka dotyczy nieruchomości mieszkalnych stanowiących własność osoby starszej.

Jakie instytucje udzielają odwróconej hipoteki?

Odwrócony kredyt hipoteczny to rozwiązanie bardzo popularne na zachodzie Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. Dlaczego? Przede wszystkim ze względu na fakt, że usługa ta stanowi dodatkowe wsparcie finansowe dla osób, które otrzymują świadczenia emerytalne na poziomie pozwalającym na godne życie. Środki pieniężne pochodzące z kredytowego modelu odwróconej hipoteki są jedynie dodatkiem, który jeszcze mocniej podnosi ich jakość życia. W Polsce, mimo istniejących w tym zakresie regulacji prawnych (ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym z dnia 23 października 2014 roku) żaden z banków działających w Polsce nie ma takiego produktu w swojej ofercie. Stąd zapewne popularność rozwiązania, jakim jest odwrócona hipoteka w formie renty dożywotniej udzielana seniorom przez fundusze hipoteczne.